ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ PCB απο το Α ως το Ω

Αργά ή γρήγορα όποιος ασχολείται με τα ηλεκτρονικά θα πρέπει να κατασκευάσει πλακέτες (PCB).

Είναι γνωστό ότι η πλακέτα μέσω των χαλκοδιαδρόμων αντικαθιστά την καλωδίωση των εξαρτημάτων μεταξύ τους, ταυτόχρονα η πλακέτα προσφέρει ένα μέσω στήριξης των εξαρτημάτων, ενώ η απλότητα και καθαρότητα που προσφέρει καθιστά τον έλεγχο και την επισκευή της πλακέτας, εφόσον χρειαστεί, πολύ εύκολη.

Όσο πιο πολύπλοκο είναι το κύκλωμα που κατασκευάζουμε δηλαδή έχει πολλά εξαρτήματα και επομένως έχει πολλές συνδέσεις μεταξύ τους τόσο πιο δύσκολη γίνεται η σχεδίαση των διαδρομών του χαλκού. Επειδή οι διάδρομοι δεν γίνεται να διασταυρώνονται οι κατασκευαστές έχουν βρει τρόπο να κατασκευάζουν πλακέτες πολλών επιπέδων ώστε να μπορούν να διασταυρωθούν οι διάδρομοι (σε διαφορετικά επίπεδα).
Εμείς εδώ θα ασχοληθούμε με πλακέτες έως δύο επιπέδων καθότι πλακέτες παραπάνω επιπέδων ξεφεύγουν από ερασιτεχνική χρήση. Οι πλακέτες με περισσότερα από ένα επίπεδα χρησιμοποιούν μια τεχνική την επιμετάλλωση οπών με βάση την οποία γίνεται επικοινωνία των διαδρόμων μια όψης με την άλλη. Έτσι δύο διάδρομοι που καταλήγουν στο ίδιο ποδαράκι από ένα υλικό μπορούν να κολληθούν σε οποιαδήποτε όψη θέλουμε αφού επικοινωνούν μεταξύ τους λόγω της επιμετάλλωσης της οπής.
Για όποιον ασχολείται ερασιτεχνικά με τα ηλεκτρονικά είναι πολύ δύσκολο να κάνει την επιμετάλλωση των οπών, υπάρχουν ειδικά περτσίνια αλλά και πάλι είναι δύσκολη η χρήση τους. Όταν κάνουμε μια δική μας χειροποίητη πλακέτα διπλής όψης θα πρέπει να κολλάμε τα υλικά όπου χρειάζεται και από τις δύο όψεις. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο. Οπότε εφόσον σχεδιάζουμε εμείς την πλακέτα προσπαθούμε να βάλουμε όλους τους διαδρόμους σε μία όψη. Αν δεν είναι εφικτό τότε προσθέτουμε κάποια jumper (βραχυκυκλωτήρες) προσπαθώντας να είναι όσο το δυνατό λιγότερα.

ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ
1. Μεταφορά του σχεδίου στην πλακέτα
2. Αποχάλκωση.
3. Επικασσιτέρωση (προαιρετικό)
4. Επικάλυψη προστασίας (προαιρετικό)
5. Τοποθέτηση οδηγού υλικών  (προαιρετικό)
6. Τρύπημα.




1. ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΛΑΚΕΤΑ

Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να μεταφέρουμε το σχέδιο στην πλακέτα. Παρακάτω βλέπετε τους πιο συνηθισμένους.
1. Σχεδίαση με μαρκαδόρο πλακέτας.
2. Θερμομεταφορά τόνερ στην πλακέτα με σιδέρωμα.
3. Χημική μεταφορά τόνερ στην πλακέτα χωρίς θερμότητα.
4. Με μεταξοτυπία.
5. Με φωτοευαίσθητη επικάλυψη στην πλακέτα.

Πριν την μεταφορά του σχεδίου καθαρίζουμε καλά την πλακέτα, εκτός από την περίπτωση της φωτοευαίσθητης πλακέτας.

Η σχεδίαση με ειδικό μαρκαδόρο για PCB είναι ένας απλός τρόπος που όμως δεν μπορεί να δώσει λεπτομέρειες και το αποτέλεσμα είναι χαμηλής ποιότητας. Απαιτεί δεξιοτεχνία στη σχεδίαση και είναι πολύ δύσκολο να σχεδιάσεις μεγάλα τυπωμένα. Είναι σχεδόν απίθανο να παραχθούν πλακέτες διπλής όψης με αυτή τη μέθοδο. Η χρήση αυτής της μεθόδου είναι περιορισμένη.

Η θερμομεταφορά τόνερ είναι αρκετά διαδεδομένη πολύ οικονομική δεν απαιτεί ειδικά εργαλεία (εκτός του εκτυπωτή) και εφόσον γίνει επιτυχημένη μεταφορά το αποτέλεσμα είναι αρκετά καλό. Δεν μπορεί να χειριστεί πολύ λεπτές γραμμές αλλά για απλές πλακέτες με παχιές γραμμές είναι αρκετά καλή μέθοδος. Πλακέτες διπλής όψης δεν μπορούν να παραχθούν γιατί είναι απίθανο το να γίνει πετυχημένο κεντράρισμα των όψεων.

Τυπώνουμε με laser εκτυπωτή το σχέδιο σε ειδικό χαρτί (e-bay) ή σε ιλουστρασιόν χαρτί σαν αυτό που χρησιμοποιούν τα περιοδικά, κάποιοι χρησιμοποιούν σελίδες από περιοδικό αλλά εγώ δεν το προτείνω αν δεν είναι κενές.

Στη συνέχεια τοποθετούμε το χαρτί πάνω στην πλακέτα και το θερμαίνουμε και πιέζουμε αρκετή ώρα με το σίδερο ώστε να λειώσει το τόνερ από το χαρτί και να κολλήσει πάνω στην πλακέτα. Έπειτα βουτάμε την πλακέτα σε κρύο νερό και την αφήνουμε λίγη ώρα. Το χαρτί ξεκολλάει από το τόνερ το οποίο έχει κολλήσει και μένει πάνω στην πλακέτα.

Θέλει προσοχή στο βγάλσιμο του χαρτιού για να μην σπάσουν οι γραμμές στην πλακέτα. Αν δεν χωρίζει εύκολα από μόνο του το μουλιάζουμε στο νερό και το τρίβουμε για να διαλυθεί και να φύγει.

Χημική μεταφορά γίνεται με μείγμα ασετόν και οινοπνεύματος. Δείτε εδώ οδηγίες για αυτή τη μέθοδο.
UPDATE: Πρόσφατα είδα αυτό το βίντεο και με έκπληξη είδα πόσο καλά μεταφέρεται το τόνερ, με απλό ξεβαφτικό νυχιών, από το χαρτί στην πλακέτα ακόμη και με πολύ ψιλές γραμμές που περνάνε ανάμεσα από ποδαράκια ολοκληρωμένου, δεν το έχω δοκιμάσει ακόμη αλλά η ευκολία με την οποία βγαίνει το χαρτί και η ποιότητα της μεθόδου με ενθουσίασε και θα το δοκιμάσω σύντομα.

Η μέθοδος της μεταξοτυπίας είναι δύσκολη απαιτεί γνώσεις και δεν έχει νόημα για ένα ή για πολύ λίγα τεμάχια. Για μικρή παραγωγή είναι αρκετά καλή μέθοδος που μπορεί να αποδώσει λεπτομέρειες ειδικά σε μονής όψης πλακέτες μπορεί να δώσει επαγγελματικά αποτελέσματα ακόμη και από μη επαγγελματίες. Η περιγραφή της μεταξοτυπίας ξεφεύγει από το σκοπό του άρθρου οπότε για περιπτώσεις που θέλουμε αρκετά κομμάτια μπορεί να γίνει από επαγγελματία μεταξοτύπη.

πλακέτα με φωτογραφική μέθοδο.

Η φωτογραφική μέθοδος με φωτοευαίσθητη πλακέτα μπορεί να παράξει πολύ καλά αποτελέσματα σε πάχος λεπτών γραμμών και λεπτομερειών. Κατά την άποψή μου είναι η καλύτερη μέθοδος για ερασιτέχνη κατασκευαστή κυκλωμάτων και αυτή που χρησιμοποιώ και εγώ. Απαιτείται λάμπα UV για το φωτισμό της πλακέτας. Ο χρόνος έκθεσης στο φως ποικίλει ανάλογα με την λάμπα που χρησιμοποιούμε. εγώ χρησιμοποιώ την λάμπα υπεριώδους ακτινοβολίας PHILIPS 150W και 5 λεπτά φωτισμού είναι ικανοποιητικός χρόνος για φώτισμα από απόσταση 8-10 εκατοστών. Αν η πλακέτα είναι μεγάλη και πρέπει να απομακρύνω την λάμπα χρησιμοποιώ παραπάνω χρόνο έως 8-10 λεπτά.

Διαδικασία μεταφοράς του σχεδίο με τη μέθοδο του φωτίσματος.
Η φωτοευαίσθητη πλακέτα έρχεται με μία αυτοκόλλητη επικάλυψη που προστατεύει την πλακέτα από το φως. Υπάρχουν ειδικά φιλμ που μπορείς να επικολλήσεις σε κοινές πλακέτες, αλλά η άποψη μου είναι ότι δεν αξίζει τον κόπο να ασχοληθείτε αφού οι έτοιμες φωτοευαίσθητες πλακέτες είναι αρκετά φτηνές (3-4 Ευρώ για πλακέτα 10 Χ 16 cm)
Πρώτα κόβουμε την πλακέτα χωρίς να βγάλουμε την επικάλυψη στις διαστάσεις που χρειαζόμαστε για να μην αχρηστεύσουμε την υπόλοιπη πλακέτα που την κρατάμε για επόμενες κατασκευές.
Όταν είμαστε έτοιμοι αφαιρούμε την επικάλυψη από την πλακέτα, φροντίζουμε να μην έχουμε πολύ δυνατό φως στο χώρο αλλά δεν χρειάζεται ιδιαίτερα μέτρα προστασίας. Απλά κάνουμε λίγο γρήγορα την διαδικασία. Βάζουμε επάνω στην πλακέτα το φιλμ προσέχοντας να μην το βάλουμε ανεστραμμένο. Πάνω από το φιλμ βάζουμε οπωσδήποτε ένα τζάμι που να καλύπτει όλη την πλακέτα και να περισσεύει από γύρω αρκετά. Γύρω γύρω από την πλακέτα και πάνω στο τζάμι βάζουμε βαρίδια ώστε το τζάμι να πατάει καλά κάτω το φιλμ το οποίο πρέπει να ακουμπάει καλά σε όλα τα σημεία στην πλακέτα. Αν δεν ακουμπάει καλά τότε θα περάσει φως από τα πλάγια των διαδρομών και θα λεπτύνει ή θα αχρηστεύσει τις λεπτές διαδρομές. Ανάβουμε την λάμπα και αν δεν έχουμε θάλαμο ώστε να μην είναι ορατή ή δέσμη φωτός αποχωρούμε από τον χώρο για προστασία των ματιών μας.
Μόλις τελειώσει ο χρόνος φωτίσματος σβήνουμε την λάμπα και βουτάμε την πλακέτα σε ένα διάλυμα που έχουμε ετοιμάσει όσο η πλακέτα φωτίζεται. Το διάλυμα είναι  χλιαρό νερό περίπου ένα ποτήρι μέσα σε ένα πλαστικό δοχείο που να είναι χαμηλού ύψους για να βολεύει, μέσα στο οποίο ρίχνουμε το γνωστό tu.bo.flo περίπου ένα κοφτό κουταλάκι του γλυκού. Στην πραγματικότητα εγώ ρίχνω με το μάτι από πάνω με το σακουλάκι περίπου όπως αλατίζουμε το φαγητό.
Αφήνουμε την πλακέτα λίγα δευτερόλεπτα κουνώντας λίγο το δοχείο και άμεσα παρατηρούμε το σχέδιο να εμφανίζεται πάνω στην πλακέτα, μόλις εμφανιστεί περιμένουμε πολύ λίγα δευτερόλεπτα ακόμη και βγάζουμε την πλακέτα από το διάλυμα και κατευθείαν ξεπλένουμε με νερό ενώ ταυτόχρονα τρίβουμε απαλά με τα δάχτυλα την πλακέτα. Τώρα η πλακέτα είναι έτοιμη για την αποχάλκωση και δεν έχει πρόβλημα να περιμένει αν θέλετε να ετοιμάσετε και άλλες πλακέτες και να τις αποχαλκώσετε όλες μαζί.

Και τρεις συμβουλές για κατασκευή διπλής όψης.

α. Όταν κάνουμε πλακέτα διπλής όψης επειδή είναι πολύ δύσκολο να γίνει με επιμεταλλωμένες οπές πρέπει οι επάνω γραμμές που καταλήγουν σε κάποιο ποδαράκι υλικού να κολληθούν από την επάνω πλευρά. Αυτό δεν είναι πάντα εφικτό. Κάποια υλικά κλείνουν με το σώμα τους την πάνω πλευρά της πλακέτας και δεν γίνεται να κολληθούν. Θα πρέπει κατά την σχεδίαση να προσέξουμε σε αυτά τα υλικά όλες οι κολλήσεις να γίνουν από την κάτω πλευρά. Αν είναι απαραίτητο κάποιες να γίνουν από την πάνω πλευρά τότε κάνουμε το εξής τέχνασμα: βάζουμε από την κάτω πλευρά έναν μικρό διάδρομο για να απομακρυνθεί από την επιφάνεια του υλικού και εκεί τοποθετούμε ένα VIA δηλαδή pad για να επικοινωνήσει με την επάνω πλευρά, μετά την κατασκευή της πλακέτας κολλάμε ένα συρματάκι επάνω και κάτω για να επικοινωνήσουν οι χαλκοδιάδρομοι. Επίσης υπάρχουν βάσεις ολοκληρωμένων, αυτές με στρόγγυλες οπές, που δεν καλύπτουν από την πάνω μεριά τα pad και επιτρέπουν την κόλληση και από πάνω.

β. Τυπώνουμε τις δύο όψεις σε φιλμ (διαφανές) κεντράρουμε τα φιλμ ώστε να συμπίπτουν ακριβώς οι τρύπες. Κολλάμε, με προσοχή να μην μας φύγουν τα κέντρα των οπών, τα δύο φιλμ από τρεις πλευρές και το κάνουμε σαν φακελάκι. Αφήνουμε από γύρω αρκετό περιθώριο. βάζουμε την πλακέτα διπλής όψης μέσα στο φακελάκι και το κάνουμε "σάντουιτς" με δύο κομμάτια γυαλιού ίδιων διαστάσεων. Τα τζάμια τα πιάνουμε με κλιπς (συνδετήρες) για χαρτιά ή μανταλάκια. Φωτίζουμε τις δύο όψεις ταυτόχρονα αν έχουμε κατάλληλο φωτιστικό ή μία μία αν έχουμε απλό φωτιστικό.

γ. Μέθοδος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για πλακέτες κατασκευασμένες με θερμομεταφορά τόνερ με σίδερο σιδερώματος.Εκτυπώνουμε τις δύο όψεις και την μία όψη την τυπώνουμε μια φορά επιπλέον σε απλό χαρτί χωρίς να είναι ανεστραμμένη. Βάζουμε το απλό χαρτί πάνω στην πλακέτα και κάνουμε δύο τρύπες στις δύο γωνίες της μιας διαγωνίου. Αφαιρούμε την εκτύπωση και μένει η πλακέτα με τις δύο τρύπες. Τρυπάμε με καρφίτσα τις εκτυπώσεις που θέλουμε να μεταφέρουμε (ή να φωτίσουμε) στην πλακέτα και με την βοήθεια των καρφιτσών κεντράρουμε το σχέδιο στην κάθε πλευρά. Αν πρόκειται για θερμομεταφορά πατάμε με την μύτη από το σίδερο να κολλήσει το χαρτί στην επιφάνεια και μετά αφαιρούμε τις καρφίτσες και πατάμε κανονικά. Έτσι οι οπές συμπίπτουν στις δύο όψεις.

ΠΡΟΣΟΧΗ κατά την εκτύπωση του σχεδίου της πλακέτας. Πολλές φορές γίνεται λάθος και το σχέδιο εκτυπώνεται πάνω στην πλακέτα αντεστραμμένο οπότε η πλακέτα βγαίνει άχρηστη. Ένα απλό τρικ είναι να βάζετε γράμματα πάνω στο σχέδιο της πλακέτας οπότε σαν βοηθάνε στο πως πρέπει να φωτιστεί το φιλμ για να διαβάζονται σωστά τα γράμματα μετά την εκτύπωση.
Πρακτικά το σχέδιο της πλακέτας θα πρέπει να τυπωθεί μη ανεστραμμένο πάνω στο χαρτί ή στο φιλμ. Το χαρτί το αναστρέφουμε για να ακουμπήσει στην πλακέτα και να γίνει η μεταφορά το δε φιλμ το τυπώνουμε και αυτό μη ανεστραμμένο, οπότε πρέπει να βάλουμε ανάστροφα το φιλμ επάνω στην πλακέτα. Αυτό βοηθάει ώστε το τόνερ που είναι πάνω στο φιλμ να ακουμπάει πάνω στην πλακέτα, διαφορετικά αν είναι από την επάνω μεριά του φιλμ τότε μεταξύ σχεδίου και πλακέτας παρεμβάλλεται το φιλμ με αποτέλεσμα το φως να περνάει λοξά κάτω από τις γραμμές μέσα από το φιλμ και να τις λεπταίνει.

2.ΑΠΟΧΑΛΚΩΣΗ

Αφού αποτυπώσουμε το σχέδιο με μια από τις παραπάνω μεθόδους στην πλακέτα ακολουθεί η αποχάλκωση, δηλαδή η διάβρωση του χαλκού στα σημεία που είναι ακάλυπτα από το σχέδιο.
Η αποχάλκωση γίνεται με χημικά μέσα. Πιο πρακτική λύση αποτελεί ο τριχλωριούχος σίδηρος. Πωλείται στα καταστήματα ηλεκτρονικών σε δοχείο του λίτρου έτοιμο προς χρήση.
Βάζουμε την πλακέτα σε κάποιο χαμηλό πλαστικό δοχείο και σκεπάζουμε την πλακέτα με τον υγρό τριχλωριούχο σίδηρο περίπου μισό πόντο από την πλακέτα. Περιμένουμε περίπου μισή ώρα να διαβρωθεί ο χαλκός. Για καλύτερα και γρηγορότερα αποτελέσματα κουνάμε το δοχείο ώστε το υλικό να πηγαινοέρχεται σαν κύματα που περνάνε πάνω από την πλακέτα.
Η μέθοδος είναι αργή αλλά αρκετά ασφαλής αφού το μόνο που μπορεί να πάθει κανείς είναι να λερωθεί από το υγρό που είναι χρώματος ιωδίου και είναι σχετικά δύσκολο να αστοχήσει η αποχάλκωση αφού γίνεται αρκετά αργά.

Άλλη μέθοδος είναι με πιο δραστικά χημικά υλικά. Το γνωστό σε όλους κεζάπ, αραιωμένο θειικό οξύ, ενισχυμένο με λίγο περιντρόλ σαν επιταχυντή, μπορεί να αποχαλκώσει την πλακέτα σε μισό με ένα λεπτό ανάλογα από την ισχύ του μείγματος. Τα υλικά είναι πάμφθηνα, το περιντρόλ πουλιέται σε χημικά και το ένα λίτρο έχει περίπου 7 ευρώ. Χρειάζεται μόνο 1,5 - 2 καπάκια την φορά. Το κεζάπ έχει γύρω στα 80 λεπτά και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αρκετές πλακέτες.
Η μέθοδος είναι πιο γρήγορη πιο φτηνή αλλά αρκετά πιο επικίνδυνη. Το θειικό οξύ ακόμη και πολύ αραιωμένο είναι καυστικό για τα χέρια οπότε θέλει οπωσδήποτε ελαστικά γάντια. Το περιντρόλ επίσης δεν πρέπει να έρθει σε επαφή με το δέρμα. Κατά την διαδικασία αποχάλκωσης εκλύονται από την παλκέτα αέρια που περιέχουν χλώριο και δεν πρέπει να εισπνευστούν, οπότε πρέπει οπωσδήποτε η διαδικασία να γίνει σε ανοικτό χώρο με μάσκα και να μην σκύβετε πάνω από το δοχείο κατά την αποχάλκωση.

3. ΕΠΙΚΑΣΣΙΤΕΡΩΣΗ

Ο χαλκός είναι ένα μέταλλο που με την πάροδο του χρόνου οξειδώνεται. Αν θέλουμε να προστατεύσουμε την πλακέτα από την διάβρωση για μεγαλύτερη αντοχή στο χρόνο ένας καλός τρόπος είναι η επικασσιτέρωση. Με αυτή τη μέθοδο οι κολλήσεις με το καλάι γίνονται πιο εύκολα γιατί το καλάι πιάνει αμέσως στην πλακέτα, όπως και σε πολύ καθαρό χαλκό, όμως ο καθαρός χαλκός οξειδώνεται πολύ γρήγορα.
Αν θέλουμε μπορούμε να παραλείψουμε το βήμα της επικασσιτέρωσης. Μπορούμε να τρίψουμε την μεριά του χαλκού με ψιλό σύρμα κουζίνας και να καθαρίσουμε την πλακέτα καλά. Θα πρέπει να κάνουμε τις κολλήσεις αμέσως μετά το τρίψιμο ώστε να μην προλάβει να οξειδωθεί ο χαλκός. Μετά τις κολλήσεις μπορούμε να περάσουμε την πλακέτα με ένα σπρέϋ πλαστικοποίησης ώστε να μονωθεί η πλευρά του χαλκού.

Ένας τρόπος για ερασιτεχνική επικασσιτέρωση είναι με το υλικό ROSSOL3. Αυτό είναι μια υγρή πάστα που χρησιμοποιούν οι υδραυλικοί για τις κολλήσεις σε χαλκοσωλήνες. Για να επικασσιτερώσουμε την πλακέτα αλείφουμε με πινέλο την πάστα στην πλακέτα, την στεγνώνουμε σε φούρνο ή με πιστολάκι θερμού αέρα. Στη συνέχεια ξεπλένουμε την πλακέτα με νερό μέχρι να φύγει η πάστα.

4. ΕΠΙΚΑΛΥΨΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Αν θέλουμε να έχουμε πλακέτα επαγγελματικών προδιαγραφών τότε πρέπει να επικαλύψουμε τις όψεις που έχουν χαλκοδιαδρόμους με κάλυψη προστασίας. Το βήμα αυτό μπορεί να παραληφθεί και μετά τις κολλήσεις να ρίξουμε σπρέϋ πλαστικοποίησης ώστε να μονώσουν τους διαδρόμους του χαλκού.
Υπάρχουν δύο τρόποι για αυτό το βήμα. Είτε με έτοιμο φιλμ φωτοευαίσθητο είτε με πάστα φωτοευαίσθητη. Ο λόγος που είναι φωτοευαίσθητα υλικά είναι γιατί πρέπει να φωτίσουμε με κατάλληλο φιλμ ώστε να αφήσουμε επικάλυψη σε όλη την πλακέτα εκτός από τα σημεία που πρέπει να γίνουν οι κολλήσεις.

5. ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΟΔΗΓΟΥ ΥΛΙΚΩΝ

Για να τοποθετήσουμε τα υλικά στην πλακέτα είναι πολύ εύκολο να το κάνουμε όταν δίπλα σε κάθε υλικό έχει το σχήμα του και γράφει στην πλακέτα το όνομα του όπως ακριβώς στις επαγγελματικές κατασκευές και τα κιτ. Τα σχεδιαστικά προγράμματα όπως το Eagle αλλά και πολλά άλλα μπορούν να δώσουν εκτύπωση με τη θέση των υλικών στην πλακέτα. Μπορούμε να εκτυπώσουμε τα υλικά σε αυτοκόλλητο και να το κολλήσουμε στην πλακέτα.   Αν δεν μας αρέσει αυτό το αποτέλεσμα μπορούμε να μεταφέρουμε το toner πάνω στην πλακέτα με θερμομεταφορά όπως και με την μάσκα αποχάλκωσης. Στην πλακέτα αριστερά έγινε προσθήκη οδηγού υλικών με την μέθοδο θερμομεταφοράς τόνερ. Για κάποιο λόγο δεν εκτυπώθηκαν σωστά τα υλικά από το πρόγραμμα αλλά το παράδειγμα δείχνει πως φαίνεται η πλακέτα με τον οδηγό υλικών.

6. ΤΡΥΠΗΜΑ

Το τρύπημα της πλακέτας είναι μια δύσκολη εργασία αν δεν έχουμε το κατάλληλο εργαλείο. Επειδή χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε αρκετά ψιλά τρυπανάκια δεν μπορούμε να τα τοποθετήσουμε σε δράπανα με μεγάλο τσοκ και επίσης ένα μεγάλο δράπανο είναι πολύ κουραστικό να το κρατάμε για αρκετή ώρα σε θέση τρυπήματος και μας σπάει εύκολα τα τρυπανάκια με το βάρος του. Ένα κατάλληλο εργαλείο είναι τα εργαλεία τύπου DREMEL καθώς επίσης και ακόμη μικρότερα μοτεράκια που πουλιούνται στο e-bay για τέτοιο σκοπό.
Οι περισσότερες τρύπες μιας πλακέτας πρέπει να γίνουν με 0,7 ή 0,8 τρυπανάκι. Ορισμένα υλικά όμως όπως διακόπτες ρελέ κλπ έχουν πιο χοντρά πόδια και θέλουν τρύπα 1,0 με 1,4 ανάλογα.



Αν έχετε απορίες σχετικά με τις παραπάνω μεθόδους μπορείτε να με ρωτήσετε σχετικά χρησιμοποιώντας την παρακάτω φόρμα σχολίων.

Για να δείτε πως να κατασκευάσετε τις πλακέτες σας σε εργοστάσιο παραγωγής πλακετών  δείτε εδώ